Tín ngưỡng thờ cúng gia tiên là một tục lệ thờ cúng những người tổ tiên đã mất và có quan hệ huyết thống, là một hoạt động tín ngưỡng của nhiều dân tộc Châu Á, trong đó có văn hóa người Việt ta. Đây là quan niệm tâm linh xuất phát thuở ban đầu của người Việt Nam về nhận thức mọi vật đều có linh hồn.

Tuy rất khó giải thích hoặc chứng minh về những sự kiện hiện hữu của linh hồn, nhưng việc thờ cúng linh hồn gia tiên đã trở thành bản chất của nhân loại. Là một nét đẹp trong văn hóa tâm linh không thể xóa bỏ của người Việt. Việc thờ cúng gia tiên được chú trọng bao đời nay với hình thức lập bàn thờ cúng để tưởng nhớ & hương khói hằng năm.

Thờ cúng gia tiên không chỉ thể hiện đạo lý báo hiếu, và uống nước nhớ nguồn mà theo đó, linh hồn gia tiên vẫn sẽ phù hộ cho con cháu khi sang thế giới bên kia.

Ý nghĩa của phong tục thờ cúng gia tiên

Bàn thờ là nơi tưởng nhớ, và hương khói cho người đã khuất.  Do đó, bên cạnh việc lựa chọn vị trí đặt bàn thờ gia tiên trong nhà thì việc bố trí bàn thờ như nào cũng là điều được rất nhiều gia chủ quan tâm. Cách sắp đặt, bố trí bàn thờ gia tiên hợp phong thủy không chỉ thể hiện tấm lòng thành kính trước gia tiên mà còn giúp tránh những việc không tốt về tâm linh ảnh hưởng đến cuộc sống của người trần.

Bàn thờ gia tiên bao gồm những gì?

Trước khi tìm hiểu về cách bài trí bàn thờ gia tiên, đầu tiên bạn phải hiểu rõ những vật dụng cần thiết trong 1 bàn thờ gia tiên cũng như cách bố trí bàn thờ tổ tiên:

• Bát hương: là một vật quan trọng nhất của bàn thờ, là nơi mà tổ tiên ngụ lại vào mỗi dịp lễ, cúng,… tuy nhiên lại không ít người thường hay đặt ra thắc mắc “Bàn thờ gia tiên có bao nhiêu bát hương?” cũng như không hề biết cách bài trí trên bàn thờ gia tiên sao cho đúng chuẩn. Để có thể trả lời được vấn đề này, hầu như tất cả nhà phong thủy đều cho rằng thông thường trên bàn thờ gia tiên có 3 bát hương, bao gồm 1 bát hương bên trái (theo hướng nhìn vào bàn thờ) để thờ Bà Cô Ông Mãnh, 1 bát hương phía bên phải để thờ gia tiên, cùng bát hương ở giữa thờ Thần linh. Tuy nhiên, hiện nay đa phần mọi người đều chọn cách bày trí bàn thờ gia tiên đơn giản là gộp chung vào thành 1 bát hương, việc này không hợp với phong thủy lắm nhưng vì tính tiết kiệm & tiện lợi thì cũng không thành vấn đề gì. Chỉ cần bạn chú ý cách bài trí một chút là được.
• Bình hoa: ngoài ngày rằm hay mùng 1 cần phải cắm hoa, trong những ngày bình thường còn lại, có thể trang trí thêm Lọ lộc bình. Thông thường lọ lộc bình nằm ở phía bên tay phải (theo hướng nhìn vào hướng bàn thờ) hay còn là hướng đông, theo như quan niệm “Đông bình tây quả”.
• Di ảnh thờ: thường sủ dụng bằng khung ảnh hoặc đúc tượng thờ bằng đồng.
• Ngai chén thờ: dùng để đựng rượu hoặc đựng nước sạch để cúng những người đã khuất.
• Chân nến hoặc đèn dầu: thường được thắp vào những dịp cúng, giỗ,… để mong gia tiên phù hợp cho cả gia đình, đồng thời để những người đã khuất trờ về sum họp.
• Mâm ngũ quả: đặt phía bên trái của bình hoa.

Thiết kế thi công phòng thờ đẹp tại Hải Phòng

Cách bài trí đồ thờ cúng trên bàn thờ gia tiên

Bàn thờ cúng gia tiên là nơi linh thiêng, thanh khiết, nhất thiết không được để vật dụng gì khác lên đó. Trung tâm của bàn thờ bao giờ cũng là bát nhang, phía sau bát nhang là di ảnh của những người đã khuất. Để trang trí cho không gian thờ bạn có thể làm vách ốp sau ban thờ hoạ tiết CNC vô cùng tinh tế, kết hợp với tranh đèn trúc chỉ phòng thờ đẹp đến cho không gian thờ vẻ đẹp tinh tế và sang trọng.

Những gia đình có điều kiện, trước di ảnh còn có đỉnh sứ để đốt trầm vào mỗi dịp lễ tết. Hai bên bát nhang phía trước là đôi sứ để thắp nến, có ý nghĩa tượng trưng cho đôi vầng nhật nguyệt, cũng để nói lên người chết nhưng linh hồn của họ thì không tắt. Ở một số nơi vị trí đôi chân đèn người ta dùng hai ngọn đèn dầu để thay thế.

Tường sau không gian bàn thờ ở nhà khá giả là hoành phi, câu đối bằng Hán tự sơn son thếp vàng, có nội dung nói lên công đức của người đã khuất. Ớ gia đình bình dân, đó là tranh thờ, thường là tranh dân gian vẽ ngũ quả, chiếc cuốn thư, cá chép vượt vũ môn hay các chữ như Phúc, Lộc, Thọ (bằng Hán tự).

Bộ đồ thờ gia tiên đầy đủ

Cách bài trí đồ thờ cúng trên bàn thờ gia tiên thường khi lập bàn thờ gia tiên có 1 hoặc 3 bát hương. Bát hương ở giữa dùng thờ chung thần linh thổ địa, hai bát hương ở hai bên 1 là thờ cúng tổ tiên 1 thờ bà cô ông mãnh.

Phía trước bát hương: Ở giữa bày bộ đài nhỏ với 3 chén đựng nước sạch hoặc 1 bộ kỷ ngai ( Ngai 3 chén hoặc 5 chén). Hai bên là hai đĩa (mâm bồng) đựng hoa quả, trầu cau hoặc tiền vàng mã.

Phía sau bát hương: Bày bộ bình cắm hoa, ống cắm hương, chân nến, Lư hương (đỉnh) đèn thờ…. Tùy theo chất liệu quý khách có thể chọn mua đồ thờ đồ thờ sứ, có màu sắc thích hợp, nếu cẩn thận thì có thể chọn theo phong thủy.

Với bộ đồ thờ ngũ sự:

Đỉnh đồng được bày sau bát hương, hai con hạc đặt chầu hai bên đỉnh ( trường hợp không dùng hạc có thể thay bằng hai cây đèn). Chân nến và lọ hoa được đặt tương xứng hai bên bàn thờ. Cách bày trí sao cho tính thẩm mỹ đẹp nhất tùy theo số lượng đồ được bày trên bàn.

Với bộ đồ thờ tam sự:

Quý khách có thể dùng hạc hoặc không, việc bố trí đôi đèn thờ, hay đôi nến thờ, ống cắm hương hai bên đỉnh đều được. Ngoài những sản phẩm chính quý khách có thể bày thêm chóe nước, bát vàng, bát ngọc ….

Hoành phi:

Xưa, mỗi khi nhà ai đó có việc trọng như: mừng nhà mới, vinh quy bái tổ, chúc thọ thầy, mẹ người theo Nho học thường tặng nhau đôi câu đôi vàng sơn son thếp vàng hoặc bạc, sang hơn thì tặng cả bức hoành. Còn bức hoành, đương nhiên bố cục theo chiều ngang thường treo ngay xà ngang gian giữa, ở phía trên câu đối. Hoành phi câu đối luôn đi thành bộ, thành một chỉnh thể trong lối chơi chữ được người dân trăm họ ưa chuộng từ lâu. Ngưòi có của thường có hoành phi câu đối sơn son thếp vàng. Thứ đến, nhà không đủ ngân lượng để thếp vàng, thì vẫn nền son, nhưng chỉ thếp bạc thôi. Thứ dân xưa dù nghèo đến đâu cũng gắng sắm sửa một bức hoành phi trong nhà, thường thì gỗ tạp, hoặc mang cơi trầu, đĩa xôi nhờ thầy đồ viết cho mấy chữ vào giấy, kính cẩn mà treo trên bàn thờ. Đó là thể hiện lòng thành kính với Thánh hiền. Bức hoành phi là phần đầu tiên, đặt trên cùng của bàn thờ, chủ yếu tập trung vào các nội dung: Công đức của tổ tiên để lại, chí hướng của tổ tiên, lời căn dặn của tổ tiên với con cháu…

Câu đối:

Câu đối thuộc thể loại văn biền ngẫu, gồm hai vế đối nhau nhằm biểu thị một ý chí, quan điểm, tình cảm của tác giả trước một hiện tượng, một sự việc nào đó trong đời sống xã hội. Nên lưu ý là từ đối ở đây có nghĩa là ngang nhau, hợp nhau thành một đôi. 

Để lắp đặt bố trí câu đối hoành phi đẹp bạn nên làm vách ốp sau ban thờ đẹp Hải Phòng, với nền gỗ và hoạ tiết CNC sẽ giúp hoành phi câu đối trở lên tinh tế và đẹp mắt hơn.

Hoàn thiện thiết kế thi công không gian thờ đẹp khách hàng Tân Tiến - Hải Phòng
Bát hương:

Bát Hương làm bằng nhiều chất liệu khác nhau nhưng tốt nhất vẫn là bằng sứ bát tràng. Khi bốc bát hương mới phải hết sức cẩn thận, nhất tâm nhất niệm, trong lòng thư thái, đừng có ý nghĩ vẩn đục. Trong Bát hương chỉ dùng tro nếp sạch. Ngày 23 tháng chạp sau khi đưa ông Táo thì gõ các chân hương đem ra sân đốt thả ra sông, sau đó dọn dẹp vệ sinh lại tủ thờ, không được dùng nước rửa, vì bàn thờ mệnh Hỏa, Hỏa khắc Thủy, đến trưa ngày 30 tháng chạp mối cúng rước ông bà và bắt đầu thắp hương lại.

Điều cần lưu tâm là nếu bày biện Thất sự thì ngọn đèn Thái cực luôn sáng. Khi bát hương tự hóa không được vội vàng đổ nước vào, mà từ từ chuyển các vật dụng dễ cháy ra. Khi bát hương cháy hết, chuyển các vị trí về như cũ. Bát hương cháy có hai loại: Hóa dương, tốc độ cháy nhanh, hóa âm, cháy từ từ. Tuỳ theo mức độ cháy mà có thể dự báo cát hung . Nếu bát hương cháy bị hỏng, cháy lan ra bàn thờ thì tùy theo tình hình kinh tế của gia chủ mà thay bàn thờ và bát hương mới.